Şeker hastalığı kimlerde görülür?
Şeker hastalığı ya da diyabet, geniş bir yelpazede farklı yaş, cinsiyet ve etnik kökenlerden insanları etkileyebilen kronik bir sağlık durumudur. Ancak, bazı faktörler bireylerin diyabet geliştirme riskini artırabilir. Bu risk faktörleri, diyabetin iki ana türü olan Tip 1 ve Tip 2 için farklılık gösterebilir.
Tip 1 Diyabet
Tip 1 diyabet genellikle çocukluk, ergenlik ya da genç yetişkinlik dönemlerinde başlar, ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Tip 1 diyabetin kesin nedeni bilinmese de, aşağıdaki faktörlerin rol oynayabileceği düşünülmektedir:
- Otoimmün Reaksiyon: Vücudun kendi insülin üreten pankreas hücrelerine saldırması ve yok etmesi.
- Genetik Yatkınlık: Ailede Tip 1 diyabet öyküsü olması.
- Çevresel Faktörler: Bazı virüs enfeksiyonları gibi çevresel tetikleyicilerin otoimmün reaksiyonu başlatabileceği düşünülmektedir.
Tip 2 Diyabet
Tip 2 diyabet, daha yaygın olan türdür ve genellikle yetişkinlerde görülür, ancak son yıllarda çocuklar ve gençler arasında da artış gözlemlenmektedir. Tip 2 diyabet için risk faktörleri şunlardır:
- Yaş: Yaşın ilerlemesiyle birlikte Tip 2 diyabet geliştirme riski artar, özellikle 45 yaş ve üzeri bireylerde.
- Obezite ve Fiziksel Aktivite Eksikliği: Fazla vücut ağırlığı ve fiziksel aktivite eksikliği, insülin direncine ve Tip 2 diyabet riskinin artmasına neden olabilir.
- Ailede Diyabet Öyküsü: Aile üyelerinden birinde ya da birden fazlasında diyabet olması.
- Etnik Köken: Afrika, Asya, Latin Amerika kökenli bireyler ve Kızılderililer daha yüksek risk altındadır.
- Gestasyonel Diyabet Öyküsü: Hamilelik sırasında gestasyonel diyabet geçirmiş kadınlar ve büyük bebek doğuran kadınlar.
- Polikistik Over Sendromu (PCOS): PCOS olan kadınlar daha yüksek risk altındadır.
- Metabolik Sendrom: Yüksek kan basıncı, anormal kolesterol seviyeleri ve yüksek trigliserid seviyeleri gibi durumlar.
Gestasyonel Diyabet
Gestasyonel diyabet, hamilelik sırasında gelişen ve genellikle doğumdan sonra geçen bir türdür. Risk faktörleri arasında aşırı vücut ağırlığı, ailede diyabet öyküsü, ileri yaşta gebelik ve önceki gebeliklerde gestasyonel diyabet öyküsü bulunur.
Diyabetin gelişimine katkıda bulunabilecek diğer faktörler arasında yüksek tansiyon, anormal kolesterol seviyeleri ve belirli yaşam tarzı faktörleri (örneğin, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve sigara kullanımı) yer alır. Diyabet riskini azaltmak için sağlıklı bir kiloyu korumak, düzenli fiziksel aktivite yapmak ve dengeli bir diyet uygulamak önemlidir.